Bốn Kiểu Hôn Nhân

Một thời, Thế Tôn đang du hành trên con đường giữa Madhurà và Veranjà, nhiều gia chủ và vợ của họ cùng đi trên con đường đó. Rồi Thế Tôn rời khỏi con đường và ngồi xuống trên một chỗ ngồi đã soạn sẵn dưới một gốc cây. Các gia chủ và vợ của họ thấy Thế Tôn ngồi đấy liền đi đến Thế Tôn. Sau khi đảnh lễ Thế Tôn, họ ngồi xuống một bên và Thế Tôn nói với họ:

- Này gia chủ, có bốn kiểu hôn nhân. Thế nào là bốn?

1. Một kẻ đê tiện sống chung với một kẻ đê tiện.
2. Một kẻ đê tiện sống chung với một thiên nữ.
3. Một thiên nam sống chung với một kẻ đê tiện
4. Một thiên nam sống chung với một thiên nữ.

- Và thế nào là một kẻ đê tiện sống chung với một kẻ đê tiện? Ở đây, này các gia chủ, người chồng là một kẻ sát sanh; lấy của không cho; dấn thân vào tà dâm; nói láo; say sưa uống các loại rượu men, rượu mạnh và các chất gây nghiện, là nền móng của ác hạnh. Ông ta vô đạo đức, tánh tình xấu ác, sống trong gia đình với tâm bị cấu uế keo kiệt chi phối. Ông ta xúc phạm chửi mắng các Sa-môn và Bà-la-môn. Và vợ ông ta cúng giống y hệt ông ta về mọi  mặt. Như vậy chính là kiểu người đê tiện sống chung với người đê tiện.

- Và thế nào là một kẻ đê tiện sống chung với một thiên nữ? Ở đây, này các gia chủ, người chồng là một kẻ sát sanh, lấy của không cho; dấn thân vào tà dâm; nói láo; say sưa uống các loại rượu men, rượu mạnh và các chất gây nghiện, là nền móng của ác hạnh. Ông ta vô đạo đức, tánh tình xấu ác, sống trong gia đình với tâm bị cấu uế keo kiệt chi phối. Ông ta xúc phạm chửi mắng các Sa-môn và Bà-la-môn. Nhưng vợ ông ta là người từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho; sống không tà hạnh; không nói láo; không say sưa uống các loại rượu men, rượu mạnh và các chất gây nghiện. Bà ấy là người có đạo đức, tánh tình tốt, sống trong gia đình với tâm không bị cấu uế keo kiệt chi phối. Bà ấy không xúc phạm chửi mắng các Sa-môn và Bà-la-môn. Như vậy chính là kiểu người đê tiện sống chung với một thiên nữ.

- Và thế nào là một thiên nam sống chung với một kẻ đê tiện? Ở đây, này các gia chủ, người chồng là một kẻ từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho; sống không tà hạnh; không nói láo; không say sưa uống các loại rượu men, rượu mạnh và các chất gây nghiện. Ông ấy là người có đạo đức, tánh tình tốt, sống trong gia đình với tâm không bị cấu uế keo kiệt chi phối. Ông ấy không xúc phạm chửi mắng các Sa-môn và Bà-la-môn. Nhưng vợ ông ta là kẻ sát sanh; lấy của không cho; dấn thân vào tà dâm; nói láo; say sưa uống các loại rượu men, rượu mạnh và các chất gây nghiện, là nền móng của ác hạnh. Bà ấy vô đạo đức, tánh tình xấu ác, sống trong gia đình với tâm bị cấu uế keo kiệt chi phối. Bà ấy xúc phạm chửi mắng các Sa-môn và Bà-la-môn. Như vậy là một kẻ thiên nam sống chung với một kẻ đê tiện.

- Và thế nào là một thiên nam sống chung với một thiên nữ? Ở đây, này các gia chủ, người chồng là một kẻ từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho; sống không tà hạnh; không nói láo; không say sưa uống các loại rượu men, rượu mạnh và các chất gây nghiện. Ông ấy là người có đạo đức, tánh tình tốt, sống trong gia đình với tâm không bị cấu uế keo kiệt chi phối. Ông ấy không xúc phạm chửi mắng các Sa-môn và Bà-la-môn. Và vợ của ông ta cũng giống y hệt ông ta về mọi mặt. Đấy chính là kiểu một thiên nam sống chung với một thiên nữ.

Này gia chủ, đấy là bốn kiểu hôn nhân.

(Tăng Chi BK I - Ch IV [III]: 53, tr 661-663)